Toren
De toren is een overblijfsel van de vroegere toren van de O.L.V. of Kleine Kerk of de kerk van het voormalige Bagijnhof. De toren stamt in hoofdzaak uit de 15de eeuw. De open lantaarn en de spits zijn in 1568 geplaatst.
Het Klokkenspel
Het carillon heeft een omvang van 42 klokken met als grootste klok een A1 gegoten in 1561 door Peter I van der Ghein. Vier klokken in het carillon zijn gegoten door Peter I van der Ghein, de overige klokken in 1970 door klokkengieterij Petit & Fritsen in 1970. Het carillon heeft als omvang C1(= A1), D2, E2, chrom. G4.
Trommelspeelwerk
In 1999 is, op initiatief van de vereniging Oud Edam en met steun van sponsoren, de oorspronkelijke uit 1561 daterende mechanische speeltrommel gerestaureerd. De elektronica is verwijderd en de beiaard wordt weer aangestuurd door het oorspronkelijke mechaniek.
Overige aanwezige klok
Er bevindt zich nog een klok in de toren gegoten door Henricus van Meurs in 1620, de klok heeft een gewicht van 2300 kg. en heeft de fuctie van heeluurslag klok.
Geschiedenis
Rond 1560 bezochten twee burgemeesters van Edam ‘s-Hertogenbosch om daar een klokkengieter te zoeken die een voorslag voor de Sint Nicolaastoren kon gieten. Echter in ‘s-Hertogenbosch was geen klokkengieter te vinden, de burgemeesters vervolgde de reis naar Mechelen waar ze bij de klokkengieterij van Peter van den Ghein terecht kwamen. Peter van den Ghein goot een voorslag van 16 of 17 klokken, bovendien waarschijnlijk nog 2 luidklokken. De klokken werden in 1561 gegoten en per schip via Antwerpen naar Edam vervoerd. Daar werden de klokken feestelijk ingehaal, in de stadsboeken staan hierover vermeld betalingen aan zangmeesters en musici. Jan Pontiaan Engelsz uit Mechelen heeft het speelwerk ingericht. Het klokkenspel deed slecht kort dienst in de Nicolaastoren, het stadsbestuur een derde luidklok met een gewicht van maar liefs 6000 kg. aan te schaffen. Aangezien deze nieuwe grote klok veel ruimte in zou nemen werd het klokkenspel verwijderd en naar een speciaal gebouwde bovenbouw van de Onze Lieve Vrouwen toren over te brengen. Dit kreeg in 1568 een beslag. In 1913 bleek de beiaard totaal verwaarloost in de toren te hangen, er waren naast de uurklok van Van Meurs uit 1620 nog een 16 tal beiaardklokken aanwezig, een 15 tal van de hand van Peter van den Ghein. Een klok was van een onbekende gieter zonder opschrift. In 1922 kwam er een subsidie van de rijksoverheid en kwam er een herstel van het klokkenspel. Van de 15 Van den Ghein klokken verdwenen er 9, ook het naamloze klokje verdween. De Engelse klokkengieterij van Taylor goot 13 nieuwe klokken waardoor het klokkenspel weer min of meer compleet was. Echter in 1955 was het klokkenspel opnieuw in slechte staat, echter samenvallend met het 600 jarig bestaan van Edam werd aangegrepen om het spel opnieuw onder handen te nemen. Er werden acties gevoerd om het herstel van het carillon mogelijk te maken. Er werd contact gezocht met klokkengieterijen, en in 1957 heeft de gemeenteraad besloten om het carillon te herstellen. Echter er kwamen problemen, de carilloncomissie wenste een spel van 4 octaven, de advies commissie van de Nederlandse Klokkenspel-Vereniging zag slechts plaats voor een carillon van 3 octaven. In 1962 was het klokkenspel overgebracht naar de klokkengieterij van Petit & Fritsen, en de carilloncommissie had de hoop opgegeven op een vernieuwd klokkenspel en gaf de 20.000 gulden met rente aan de gemeente Edam. Waardoor er niets meer gebeurde rond het carillon. Pas in 1969 met de komst van de nieuwe burgemeester kwamen de zaken weer in een stroomversnelling, slechts 4 klokken van Peter van den Ghein werden gehandhaafd, en door Petit & Fritsen werden 31 nieuwe klokken gegoten. Ook de speeltrommel werd vervangen door een elektronisch bandspeelwerk. Op 4 juli 1970 kon beiaardier Romke de Waard het vernieuwde carillon weer in gebruik nemen. In 1999 keerde de speeltrommel toch weer terug in de toren, bovendien kwam er een uitbreiding tot 42 klokken.
Speeltijden
Frits Reynaert speelt op vrijdag elke 1e en 3e van de maand van 13.30 tot 14.30 uur.